Sieradzkie Centrum Kultury

wysoki kontrast | Wielkość

-A +A

historia

„TEATR MIEJSKI” - tak nazywany jest przez Sieradzan budynek, w którym mieści się obecnie siedziba Miejskiego Domu Kultury, chociaż nigdy nie było w nim stałej sceny teatralnej. Chcąc pisać o uczestnictwie w kulturze na przykładzie tej placówki należy choć w skrócie przypomnieć historię budynku, który z działalnością kulturalną miasta związany jest ponad wiek a nazwa funkcjonująca potocznie przez tyle lat przetrwała do dnia dzisiejszego.
Budynek murowany wzniesiony zapewne w pierwszej połowie XIX wieku ( przed 1823 r., w którym to został odnotowany w planach miasta ), pełnił pierwotnie funkcję stajni pocztowej ( tzw. ogiernia). W 1870 roku Rada Opiekuńcza dobroczynności Publicznej powiatu sieradzkiego na wniosek swego przewodniczącego Stefana Nowickiego, zakupiła obiekt na publicznej licytacji za sumę 800 rubli z zamiarem urządzenia w nim sali teatralnej. Dochody płynące z tytułu jej użytkowania miały zasilić budżet ochronki dla dzieci. Prace remontowo-adaptacyjne z inicjatywy doktora Józefa Stanisławskiego, a nadzorowane przez budowniczego powiatowego ukończono w 1874 roku. Ilustracja 1 - Budynek Teatru Miejskiego - 1904 r.

W 1900 roku ukonstytuował się specjalny Komitet , złożony z obywateli Sieradza, na czele z cywilnym naczelnikiem powiatu Stanisławem Potockim, celem przeprowadzenia ( przy częściowym udziale funduszy z kasy miejskiej ) rozbudowy i modernizacji obiektu, zakończonej w końcu tegoż roku. Budynek częściowo wyburzono i powiększono ( nadając wtedy fasadzie eklektyczny kostium ).
Po I wojnie Teatr Miejski znajdował się we władaniu Magistratu a później Zarządu Miejskiego. W 1924 roku został przekazany Sieradzkiemu Towarzystwu Muzycznemu „Lutnia”, stając się po odrestaurowaniu, w trakcie którego zysk między innymi swój neoklasycystyczny – obecny kształt, głównym ogniskiem życia kulturalnego Sieradza. Po II wojnie światowej obiekt doczekał się kapitalnego remontu ( oddany do użytku 22.07.1957 roku), podczas którego został częściowo rozbudowany ( m.in. widownia na 450 miejsc oraz garderoby ) i pozbawiony ozdobnego wystroju na elewacji oraz dachówki ceramicznej na koszt blachy. Wtedy też nad wejściem głównym do budynku został umieszczony napis „TEATR MIEJSKI”.

Siedziba Miejskiego Domu Kultury w Sieradzu

We wczesnych latach 50-tych odbywały się tu trzy razy do roku Komisje Poboru Wojskowego, mecze bokserskie, popisy jarmarcznych objazdowych „siłaczy”. Często też odbywały się prezentacje dorobku kulturalnego szkół podstawowych oparte na folklorze ziemi sieradzkiej oraz tradycyjne bale sylwestrowe i karnawałowe lokalnych instytucji. Do chwili powstania województwa w 1975 roku budynek pozostawał pod opieką ówczesnych władz miasta. W sali widowiskowej odbywały się okolicznościowe, imprezy typu: 1 maja, 22 lipca, czy też rocznica „wielkiego października”. Odbywały się też wszelkiego rodzaju uroczystości związane z miastem: występy młodzieży szkolnej, popisy strażackich orkiestr dętych, dożynki ludowe oraz okolicznościowe imprezy instytucji administracji miejskiej. Gościły również w tym budynku programy artystyczne prezentowane na rynku krajowym. z udziałem ówczesnych „gwiazd estrady” oraz liczne zespoły Ludowego Wojska Polskiego. Dnia 19.01.1977 roku budynek został wpisany w Rejestr zabytków nr 289/A.
Od roku 1978 zarządcą budynku jest Wojewódzki Dom Kultury, który wykorzystuje salę widowiskową do typowej działalności impresaryjnej. W 1989 roku WDK przenosi swoją siedzibę do budynku w którym obecnie się mieści a na bazie Teatru Miejskiego powstaje Miejski Dom Kultury. Budynek przekazany został dla MDK Uchwałą Miejskiej Rady Narodowej w Sieradzu nr III/18/88 z dnia 14.12.1988 roku.
Z chwilą przejęcia przez Miejski Dom Kultury budynek podlegał bieżącym naprawom i rozpoczęto trwające do tej chwili prace modernizacyjne służące usprawnieniu funkcjonowania obiektu.

W latach 1992 - 1999 zrobiono:

  • drugą garderobę,
  • wymieniono częściowo stolarkę okienną ( jedynie od strony północnej - najbardziej zniszczoną)
  • wymieniono system grzewczy z ogrzewania koksowego na olejowy,
  • wymieniono podłogę sceny,
  • wybudowano nowe sanitariaty,
  • wymieniono posadzkę holu Teatru,
  • założono nowe oświetlenie w sali widowiskowej i na holu,
  • wymieniono oświetlenie garderób i ich wyposażenie, 
  • remont komina,
  • częściową naprawę dachu ( miejsca przecieków ),
  • wymieniono częściowo rynny,
  • odremontowano fotele sali widowiskowej ( nowa tapicerka ),
  • wymalowano wnętrze i elewację teatru,
  • zamontowano nowe lustra w holu, garderobach i kieszeni.

Wszystkie te prace bardzo przyczyniły się do poprawy warunków realizacji merytorycznej działalności MDK. Nie oznacza to jednak, że wszystko zrobiono. Przed placówką konieczność wymiany stolarki otworowej. Okna i drzwi są bardzo nieszczelne i zniszczone. Wymiana centralnego ogrzewania pomogła w utrzymaniu właściwej temperatury m.in. w holu Teatru, jednakże okna i drzwi powodują duże straty energii. Bardzo pilny jest remont podłogi sali widowiskowej i sceny oraz wymiana jej oświetlenia. Z chwilą wyburzenia budynku przyległego do Teatru od ul. Warszawskiej powstał problem zbyt ciężkiej konstrukcji balkonu. W związku z tym właściwe jest przeprofilowanie tej części budynku i zaadaptowanie balkonu do pełnienia innej funkcji niż dotychczasowa ( zła widoczność sceny ), na np. kawiarnię. Prace te służyłyby podniesieniu funkcyjności obiektu i jego estetyki - MDK zyskałby obiekt bardzo funkcjonalny .


„Na podstawie Uchwały Miejskiej Rady Narodowej od 01 stycznia 1989 roku powołany został w Sieradzu Miejski Dom Kultury. Z zadań realizowanych przez Wojewódzki Dom Kultury , z którego została wyodrębniona nasza placówka, przejęliśmy te, które dotyczą zaspokajania potrzeb i aspiracji kulturalnych mieszkańców miasta. Mamy nadzieję, że w tym skonkretyzowanym i wyszczególnionym zakresie łatwiej i efektywniej uda nam się rozpoznać i zaspokoić potrzeby odbiorcy. Naszą ambicją jest być wiodącą w dziedzinie kultury sieradzką placówką. Służyć chcemy twórcom i odbiorcom kultury, sprostać potrzebom kulturalnym instytucji naszego miasta. Przejęcie określonej bazy lokalowej , sprawia, iż podstawowym kierunkiem merytorycznego działania Miejskiego Domu Kultury będzie działalność imprezowa i impresaryjna. Opierając się na wynikach socjologicznego rozpoznania potrzeb Sieradzan w tym zakresie, już dziś proponujemy ; występy zespołów młodzieżowych, recitale znanych wykonawców, spektakle teatralne dla dorosłych, młodzieży i dzieci, Dyskusyjny Klub Filmowy i Klub Video, seanse filmowe i imprezy na specjalne zlecenie. Ponieważ zamysłem MDK jest praca tylko na rzecz miasta, pragniemy aby Miejski Dom Kultury stał się placówką usługową dla Sieradza. Imprezy będą planowane zgodnie z lokalnymi uroczystościami okolicznościowymi, potrzebami określonych grup społecznych. Uważamy, że sztuka zawsze była i będzie elitarna. Sądzimy, że wspólnie wypracujemy najbardziej optymalny model upowszechniania kultury dla Sieradza.” 
W czasach istnienia Funduszu Rozwoju Kultury, czyli w początkowym okresie, sytuacja finansowa MDK była na tyle korzystna, iż poczyniono wiele inwestycji służących korzystnemu funkcjonowaniu placówki zaczynającej swą pracę przy bardzo ubogim wyposażeniu. W tym też okresie majątek placówki powiększony został o obiekty kinowe, w których rozpoczęto systematyczną i intensywną działalność filmową.
Pod patronatem Miejskiego Domu Kultury od marca 1989 roku działało Kino „Nysa”. Przez okres sześciu miesięcy, pierwszego roku działalności, odbyło się szereg projekcji. Unikalną imprezą zorganizowaną przez ówczesny Dział Filmowy była AKADEMIA FILMOWA MŁODYCH ( 29.05.-04.06.1989 R.), prezentująca szereg filmów w ramach edukacji młodzieży w zakresie poszczególnych gatunków sztuki filmowej. Każda projekcja poprzedzona była prelekcją. 

Od 1992 roku w Kinie „Nysa” oprócz stałych projekcji filmowych odbywały się imprezy muzyczne, filmowe, teatralne dla dzieci i młodzieży. Było to możliwe po przeprowadzonym remoncie, gdzie widownię pochyłą zamieniono na poziomą z 110 miejscami siedzącymi. Scena Kina „Nysy” była miejscem promocji zdolnej i twórczej artystycznie młodzieży, która swoje emocje wewnętrzne rozładowywała poprzez twórczość literacką i muzyczną. 


Z dniem 1 października 1996 roku zlikwidowane zostało Kino „Nysa” wskutek wypowiedzenia przez Miejski Dom Kultury umowy najmu lokalu. Przyczyną tej decyzji były względy ekonomiczne. Zbyt wysokie koszta utrzymania, nie były rekompensowane działalnością merytoryczną. W tej sali odbywały się przede wszystkim imprezy nieodpłatne dla dzieci i młodzieży a miasto nie chciało partycypować w kosztach utrzymania budynku.
Od 30 stycznia 1990 roku pod patronatem Miejski Dom Kultury zaczęło funkcjonować Kino „Piast” z salą projekcyjną na 300 miejsc. W okresach sprawozdawczym wyświetlano tutaj popularne i „kasowe” tytuły filmowe. W okres ferii zimowych prezentowane były bezpłatne projekcje bajek dla dzieci i dopołudniowe projekcje filmów dla młodzieży. W okresie letnim organizowane były cykle projekcyjne w ramach Filmowego Lata Młodych.



W ramach popularyzacji sztuki filmowej prezentowane były:

  • przegląd filmów pn. „Aktorskie twarze”, 
  • przegląd polskiego filmu fabularnego,
  • przegląd filmów połączonych z konkursami pn. „Z filmem na TY”,
  • projekcje lektur szkolnych,
  • konfrontacje filmowe.

 

Od dnia 14 września 1991 roku otwarto kawiarenkę w której odbywały się dyskoteki, które przez swoją odmienność od organizowanych do tej pory stały się w opinii jej uczestników najlepszymi imprezami tego typu w mieście. Oprócz muzyki najnowszej, prezentowana była muzyka, którą każdy powinien znać a przynajmniej się w niej orientować. Na każdej był prezentowany co przynajmniej jeden blok tematyczny, obejmujący bądź to rodzaj muzyki, bądź okresy charakterystyczne dla muzyki rozrywkowej. Szczególnym zainteresowaniem cieszyły się bloki muzyczne poświęcone muzyce polskiej, gdzie dla jednych było przypomnieniem dobrych nagrań a dla młodszej części uczestników spojrzeniem na twórczość i kierunki kompozytorów i wykonawców muzyki polskiej.
W 1995 roku OPRF w Łodzi sprzedał budynek w którym mieściło się kino prywatnemu właścicielowi. Ten jednak przedłużył dzierżawę z MDK, co nie miało większego wpływu na działalność imprezową kina. Od 1997 r. każdy poniedziałek można było obejrzeć filmy ambitne, niekonwencjonalne, intelektualne w ramach promocji kina „Przyjdź, zobacz, oceń !!! Może będzie to Twoje kino... . ( bilety i atrakcyjne cenowo karnety na cały miesiąc).

W 1998 roku ze względów ekonomicznych w budynku zmniejszono powierzchnię dzierżawioną i zlikwidowano kawiarnię. Mariusz Kupis - właściciel obiektu wymówił MDK dzierżawę „Piasta” od 01 września 1998 r. bez umotywowania decyzji. „Właściciel obiektu zapewnia, że zmiana polega tylko na ostatecznym sprywatyzowaniu kina samorządowego.W kręgu zbliżonych do sieradzkiej kultury mówi się, że gdyby w 1995 r. Zarząd Miasta nie przegapił okazji zakupu go, nie byłoby problemów z tą placówką. Nowy właściciel wyremontował obiekt, przymierzał się do uruchomienia kawiarni. Na rozbudowę nie dano mu pozwolenia. Hol wydzierżawił więc na sklep z odzieżą używaną pochodzenia zagranicznego. Niby wszystko wynika z podstawowych zasad obowiązujących na rynku tzw. polskiego kapitalizmu, ale jednak budzi niepokój” .

Jak się okazało niepokój ten był słuszny, o czym świadczyć może kolejny artykuł z 2000 roku : „Kiedy sieradzkimi kinami zawiadywał Miejski Dom Kultury, każda wpadka, czy potknięcie były natychmiast wytykane palcami. Stary repertuar ? Już notatka w prasie. Zimno na widowni ? Już interwencja u władz. kiepskie zaopatrzenie w kawiarence? Krytyka zapewniona. Wydawało się, że kiedy kina sieradzkie staną się własnością prywatną, a zatem dotknie je syndrom gospodarki rynkowej, będą nowoczesnymi placówkami kultury. A tu - proszę bardzo – niespodzianka z a niespodzianka. Niemożliwe ale prawdziwe. Owszem, plakaty można sobie stare w witrynie pooglądać i kartkę odręcznie napisaną poczytać - kino nieczynne. Czas przyzwyczaić się do wizji autokarowych wycieczek do kina w Zduńskiej Woli.” ( miejscowość oddalona o 15 km od Sieradza ).
W końcu kwietnia 2000 roku Sieradzka Komisja Miejska podjęła Uchwałę w sprawie przekazania amfiteatru w sieradzkim Parku Staromiejskim we władanie MDK. Placówka od lat była głównym użytkownikiem tego obiektu.


Budynek wzniesiono w technologii tradycyjnej z elementami monolitycznymi. Przyziemie budynku stanowi scena o otwartym ogólnodostępnym zapleczu w części zadaszonym. Całość sceny jest podpiwniczona, zaadoptowana na potrzeby restauracji. Wokół półokrągłej sceny usytuowane są drewniane siedziska, na ławach fundamentowo-żelbetonowych. Wielkie znaczenie dla kosztów utrzymania obiektu ma ogrodzenie Amfiteatru. W myśl nowej ustawy o imprezach masowych ogrodzenie go stworzyłoby lepsze warunki bezpiecznej realizacji imprez a w czasie pomiędzy nimi łatwiejsze zabezpieczenie obiektu przed wandalizmem i możliwość odzyskiwania nakładów finansowych poprzez lepsze warunki polisy ubezpieczeniowej obiektu.

Oba obiekty będące bazą Miejskiego Domu Kultury stanowią własność Gminy Miasta Sieradza i są w trakcie przekazania zgodnie z UCHWAŁĄ RADY MIEJSKIEJ na użytkowanie MDK. Praca placówki ma wielkie znaczenie przyszłościowe, zwłaszcza w adresowaniu ofert kulturalnych dla młodych ludzi. Stwarzanie im warunków do wypowiedzenia się poprzez formy sztuki interesujące i ważne dla innych, jest obowiązkiem wszystkich odpowiedzialnych za jutro naszej rzeczywistości.

Momentem przełomowym w historii Miejskiego Domu Kultury było przystąpienie w 2005 roku do projektu pod nazwa „Utworzenie Europejskich Scen Teatru im. Stefana Jaracza w Łodzi. Projekt został współfinansowany przez Urząd Marszałkowski ,Urząd Miejski oraz Unię Europejską. W ramach tego przedsięwzięcia wykonano następujące prace: odnowiono plac przed budynkiem Teatru Miejskiego, przeprowadzono termomodernizację budynku Teatru oraz przeprowadzono kompleksowy remont i modernizację infrastruktury technicznej budynku. Wnętrze budynku otrzymało zupełnie nowy wygląd .Nowy wystrój nawiązuje do tradycji ale zawiera też sporo elementów charakterystycznych dla współczesnych kanonów estetycznych. Sala widowiskowa wyposażona została w oświetlenie , nagłośnienie klimatyzację ,co znacznie wpływa na jakość realizowanych przedstawień. Mimo sporych zmian naturalna akustyka nie uległa pogorszeniu. Także pomieszczenia administracji zostały całkowicie unowocześnione i dostosowana do obecnych wymogów.
Renowacja zniszczonej substancji architektonicznej jest jedynie elementem wspomnianego projektu. Podpisana w roku 2009 umowa eksploatacyjna zobowiązuje strony ,czyli Miejski Dom Kultury i Teatr im. Stefana Jaracza w Łodzi do regularnej współpracy w prezentacji spektakli tegoż Teatru na scenie w Sieradzu. Umowa zawarta został na dziesięć lat. Zapis ten bynajmniej nie ogranicza MDK do koncentrowania się na współpracy tylko z jednym wspomnianym wcześniej teatrem. Otworzyło to drogę dla innych krajowych scen teatralnych.

Opracowała Małgorzata Jurkowska

 

Odbyło się u nas:

27 Marca 2024

KINO TEATR

27 Marca 2024

NHEF

26 Marca 2024

Wynajem sali

Newsletter

CAPTCHA
To pytanie sprawdza czy jesteś człowiekiem i zapobiega wysyłaniu spamu.
Rozwiń/zwiń okno Facebook